Hepimiz zaman zaman takdir edilme ihtiyacı duyarız. Kendimizi geliştirmek, hedeflerimize ulaşmak ve sorumluluklarımızı yerine getirmek, içsel motivasyonumuzun önemli kaynaklarındandır. Ancak yalnızca kendi iç sesimizle motive olmak her zaman yeterli olmaz. Bazen dış dünyadan gelen bir takdir, küçücük bir teşekkür ya da anlamlı bir “İyi ki varsın!” cümlesi, enerjimizi tazeler, kendimizi daha güçlü hissetmemizi sağlar.

İş yaşamında takdir edilmemek, kişinin sadece iş motivasyonunu değil, benlik değerini ve yaptığı işe olan bağlılığını da etkileyebilir. Öyle ki, birçok çalışanın iş değişikliği kararı almasında ya da tükenmişlik hissine kapılmasında, emeğinin görünmez oluşunun büyük rolü vardır. Her insan yaptığı işin anlamlı olduğunu bilmek ve bu anlamın başkaları tarafından da fark edildiğini hissetmek ister.

Psikolojinin önemli isimlerinden William James bu duyguyu şu sözle özetler:

“İnsan doğasının en derin özlemi, takdir edilmektir.”

Takdir, bireyin işine, kurumuna ve kendisine duyduğu güveni artırır. Bu nedenle yöneticilerin, takım liderlerinin ve hatta ekip arkadaşlarının bu konuda farkındalık sahibi olması, sadece kişilerarası ilişkileri değil, kurumun genel çalışma iklimini de doğrudan etkiler. Peki ama bu kadar etkili ve aslında hiçbir maliyeti olmayan bu davranışı sergilemek neden bu kadar zor?

Takdir Etmenin Önündeki Engeller

1. Takdirin etkisinin farkında olmamak

Yöneticiler ya da ekip arkadaşları, takdir etmenin kişi üzerinde nasıl bir psikolojik etki yarattığını yeterince fark etmeyebilir. “Zaten işini yapıyor” bakış açısı, emeğin değerini görmezden gelmeye neden olabilir. Oysa birkaç basit geri bildirimle çalışanların motivasyon düzeylerinde ciddi artışlar sağlamak mümkündür. Takdirin gücünü deneyimledikçe bu davranış zamanla alışkanlığa dönüşebilir.

2. Nasıl takdir edeceğini bilememek

Takdir etmek, bazen basitçe “iyi iş çıkardın” demekle sınırlı kalmaz. Ne zaman, nasıl ve ne şekilde ifade edileceğini bilmek de önemlidir. Bazı insanlar duygularını ifade etmekte zorlandığı için, içlerinden takdir etseler bile bunu karşı tarafa aktaramaz. Oysa bu beceri de öğrenilebilir, geliştirilebilir ve zamanla yöneticilik repertuarının vazgeçilmez bir parçası haline gelebilir.

3. Hatalara odaklanmak ve mükemmeliyetçilik

Bazı yöneticiler ve çalışanlar, başarıyı değil hatayı görmeye odaklıdır. Yapılan onlarca doğru iş arasında küçük bir hatayı büyütüp yalnızca ona takılmak, kişinin çabasını ve emeğini gölgede bırakır. Mükemmeliyetçi bakış açısı, “takdir etmek yerine daha iyisini talep etme” eğilimi doğurur. Bu tutum zamanla çalışanların özgüvenini ve motivasyonunu zedeler.

Takdir Kültürü Oluşturmak İçin Neler Yapılabilir?

 1. İletişimi Düzenli Hale Getirin

Ekip arkadaşlarınızla düzenli bire bir görüşmeler yapın. Geri bildirimlerinizi sadece performans odaklı değil, kişisel gelişimi destekleyici şekilde planlayın. Bir başarıyı hemen fark edip anında takdir etmek, kişinin o anki duygusal ihtiyacına doğrudan dokunur.

 2. Dengeli Geri Bildirim Verin

Gelişimsel geri bildirimlerin yanı sıra olumlu ve somut geri bildirimler de verin. “Geçen haftaki sunumda çok net ve ilham verici bir anlatımın vardı” gibi spesifik yorumlar, genellemelerden çok daha fazla değer yaratır. Unutmayın, takdir ne kadar kişisel ve özgün olursa, o kadar güçlü etki yaratır.

 3. Esneklik Sunun ve Güven Verin

Çalışanlara esnek çalışma saatleri, uzaktan çalışma olanakları ya da fazla mesai sonrası izin hakkı sunmak, onların yalnızca “çalışan” değil aynı zamanda “insan” olduklarını kabul etmek demektir. Bu tutum, çalışanlar tarafından bir “takdir göstergesi” olarak algılanır ve bağlılık duygusunu artırır.

 4. Kariyer Sohbetleri Gerçekleştirin

Çalışanları yalnızca görevlerini yerine getiren bireyler olarak değil, potansiyeli olan ve gelişime açık insanlar olarak görmek gerekir. Bu doğrultuda, onlarla gelecekteki hedefleri, ilgi alanları ve gelişim planları hakkında konuşmak, bireysel olarak değer gördüklerini hissettirir.

 5. Takdir Etmeyi Yaygınlaştırın

Takdir sadece yöneticilerden beklenen bir davranış değildir. Ekip arkadaşlarının birbirini takdir etmesi de işyerinde pozitif bir iklim oluşturur. Kültür haline gelen takdir, yalnızca “yukarıdan aşağıya” değil, “yan yana” ve “aşağıdan yukarıya” da işler hale gelir.

Takdir Etmek Bir Davranış Değil, Bir Değer Olmalı

Takdir etmek yalnızca anlık bir davranış değil, kurumların değer sisteminin temel taşlarından biri olmalıdır. Çünkü insanlar takdir edildiklerinde daha yaratıcı, daha işbirlikçi ve daha üretken olurlar. Yaptıkları işin anlamlı olduğunu hissettiklerinde, kurumun bir parçası olma duygusu gelişir ve bu aidiyet performansa doğrudan yansır.

Takdir etmeyi alışkanlık haline getiren kurumlarda sadece bireyler değil, ekipler ve organizasyonun tamamı daha mutlu ve başarılı olur. Bu davranış aynı zamanda duygusal zekanın da bir göstergesidir. Empati kurmak, ihtiyaçları fark etmek ve doğru zamanda doğru sözü söylemek; liderlik becerilerini de güçlendirir.

Unutmayın;
Takdir etmek öğrenilebilir.
Küçük bir teşekkür, büyük bir bağlılık yaratabilir.
Samimiyetle söylenmiş bir övgü, en karmaşık süreçleri bile kolaylaştırabilir.Ve belki de en önemlisi:
Takdir etmek zor değil. Gördüğünü söylemek, duyguyu paylaşmak ve karşıdakine “sen değerlisin” demek, bazen tüm tabloyu değiştirebilir.